Kies het boek dat bij jou past

• Geplaatst op 14 April 2017
• Door Kirstin Plante
• Geplaatst in taal leren, welk boekje moet ik kiezen?
• 0

Welke boeken kan ik het beste lezen als ik een nieuwe taal wil leren? Moeilijke of makkelijke? Kinderboeken of boeken voor mijn eigen leeftijd? Originele versies of juist vereenvoudigde boekjes? De vier stappen in deze blogpost helpen jou de juiste keus te maken.

Vraag aan een willekeurige voorbijganger welke boeken je moet lezen als je een andere taal wilt leren, en tien tegen één dat je 'kinderboeken' te horen krijgt. Kinderboeken lijken zo gemakkelijk: veel plaatjes, weinig tekst, en de zinnen zijn niet zo ingewikkeld. Maar gek genoeg zijn veel kinderboeken in een andere taal vaak veel te moeilijk voor beginnende taalleerders. De zinnen zijn toch gecompliceerder dan ze voor een moedertaalspreker lijken, en alle werkwoordtijden en woordvormen worden door elkaar gebruikt. Voor kinderen die zo'n boek in hun eigen taal lezen of voorgelezen krijgen, is dit geen probleem. Voor beginnende taalleerders is het vaak veel te ingewikkeld. Kinderboeken zien er aantrekkelijk uit, en lijken daardoor leuk en toegankelijk, maar vormen vaak een bron van frustratie voor wie een andere taal aan het leren is.

1. Kies boeken op je eigen niveau

Als je boeken wilt lezen omdat je weet dat het goed is voor je taalontwikkeling, kies dan boeken waar je plezier aan zult beleven. Hoe plezieriger het lezen is, hoe meer je zult lezen, en hoe sneller je je woordenschat zult opbouwen en je taalgevoel zult ontwikkelen. Allereerst zoek je dus naar boeken of teksten over onderwerpen die je leuk vindt. Maar ook is het essentieel dat je boeken kiest die bij jouw niveau passen. Boeken die te moeilijk zijn, kosten veel meer werk (en tijd) om te ontcijferen, en hebben daardoor weinig effect op jouw taalvaardigheid. Ieder volgend boek zal dan namelijk weer net zoveel moeite kosten!

Kies daarom bij voorkeur boekjes die speciaal geschreven zijn voor jouw niveau, zodat je vlot kunt doorlezen. Als je niet zo veel moeite hoeft te doen om de taal te ontcijferen, kun je je op het verhaal concentreren, en raak je gemakkelijker in de 'flow' van het verhaal. Je leest dan niet meer 'om de taal te leren', maar om erachter te komen hoe het verhaal verder gaat. Deze 'flow' maakt dat je plezier krijgt in het lezen, en dat je gemakkelijk leeskilometers maakt.

Bij taalverwerving gaat het namelijk om de hoeveelheid taal die je leest of hoort, niet om de moeite die je ervoor moet doen om te begrijpen wat er staat. Gemakkelijke boekjes lezen gaat snel, en voorziet je brein in korte tijd van heel veel taal. Je brein kan deze taal gemakkelijk verwerken en opslaan. Daardoor creëer je een stevige basis van taal, waarmee je al snel aan iets moeilijker boeken zult toekomen. Dus laat je trots varen, en sta jezelf toe plezier te krijgen in het lezen door te beginnen met boekjes op je eigen niveau.

2. Kies boekjes over onderwerpen die je leuk vindt

Omdat plezier in lezen voorop staat, kies je natuurlijk boeken, teksten of tijdschriften over onderwerpen die jou interesseren. Leer je Frans en houd je van koken? Zoek online naar Franse recepten en probeer ze uit. Houd je van nieuws over beroemdheden en ben je Spaans aan het leren? Abonneer je op Spaanse websites of Facebookpagina's over jouw favoriete pop- en filmsterren. Ben je een techneut en wil je Duits leren? Lees de handleidingen van apparaten in het Duits, en vergelijk ze met de Nederlandse vertaling. Houd je van detectives en leer je Italiaans? Leen Italiaanse vertalingen van detectives in de bibliotheek, en lees ze terwijl je de Nederlandse vertaling erbij houdt.

Het eerste grote voordeel is: doordat je iets leest waarover je al veel weet, is het gemakkelijker te begrijpen, en zal je onbekende woorden gemakkelijker kunnen raden. Ook vind je het waarschijnlijk minder erg als je eens een woord niet precies begrijpt, omdat het onderwerp zo interessant is dat je gemakkelijker over zo'n woord heen leest. Voordeel nummer twee: doordat de inhoud jou persoonlijk erg aanspreekt, zal je graag méér willen lezen, en maak je gemakkelijk veel leeskilometers. Ook zorgt jouw belangstelling voor wat je leest ervoor dat je de woorden en zinnen beter onthoudt. En, niet te vergeten: door veel te lezen over één specifiek onderwerp, zal je steeds dezelfde woorden en uitdrukkingen tegenkomen. Die herhaling is essentieel voor het opslaan (en dus onthouden) van de taal.

Hoewel je op deze manier vooral veel over eenzelfde onderwerp leest, krijg je ongemerkt heel veel basisvocabulaire binnen. De woorden die het meest voorkomen in een taal, de hoogfrequente woorden, vind je in iedere tekst, gesprek of film terug. Dus terwijl jij lekker leest over iets wat je leuk vindt, is je brein ongemerkt bezig een stevige taalbasis aan te leggen waarmee je klaargestoomd wordt om ook over andere onderwerpen te kunnen gaan lezen in jouw nieuwe taal.

3. Kies boeken die je al kent

Als je een leuk boek kunt vinden dat je al kent in je eigen taal, is dat op zich al een enorm voordeel, omdat je gemakkelijker zult herkennen wat je leest. In dit geval kun je waarschijnlijk zelfs boeken lezen die eigenlijk boven jouw niveau zijn. Ik ken gevallen van kinderen die in de eerste klas van de middelbare school al Harry Potter begonnen te lezen in het Frans of Spaans, gewoon omdat ze die boeken zo geweldig vonden. Doordat ze de boeken al kenden (en de films, waarschijnlijk), konden ze heel veel woorden raden, en hadden ze minder moeite om onbekende woorden te negeren. Ze begrepen toch wel in grote lijnen wat er stond, en ze vonden het verhaal zo boeiend dat hun leesplezier er niet onder leed. Wie weet is dit voor jou ook een geweldige manier om in je nieuwe taal aan het lezen te raken!

4. Kies voor series in plaats van losse boeken

Als je wel vaker boeken lees in een andere taal, dan komt dit je vast bekend voor: de eerste twintig of vijftig pagina's in een nieuw boek moet je echt even je best doen om door te lezen. Je moet wennen aan de stijl en de woordkeus van de auteur, en de specifieke woorden die nodig zijn voor dat specifieke verhaal. Na dat moeizame begin gaat het lezen ineens een stuk gemakkelijker. Iedere auteur heeft zijn of haar eigen favoriete woorden en uitdrukkingen, dus als je eenmaal aan het idioom van die schrijver gewend bent, kom je allengs minder nieuwe woorden tegen, en komen eerdere woorden steeds weer terug. Die herhaling maakt voor jou als lezer dat je woorden sneller gaat herkennen (je leest sneller) en beter zult onthouden (je leert de taal). En doordat dezelfde woorden steeds in een andere zin of context herhaald worden, bouw je ongemerkt ook aan verdieping van je woordenschat.

Kun je je nu voorstellen wat het effect zal zijn als je een serie boeken leest, waarin je nóg meer herhaling in nóg meer verschillende zinnen en contexten krijgt? Het lezen gaat steeds gemakkelijker, en je maakt ongemerkt enorm veel leeskilometers. De wereldberoemde taalwetenschapper Stephen Krashen pleit al jaren voor het lezen van series boeken, of het nou bouquetreeksen zijn, series stripboeken, jeugdboeken of detectives. Het onderwerp maakt niet uit. Ook hier geldt dat je door het lezen van een serie boeken ongemerkt heel veel basisvocabulaire binnenkrijgt waarmee je brein die stevige taalbasis aan kan leggen. Dus kies je serie en ga er eens lekker voor zitten!