Hoe leer je 'vloeiend' te lezen in een andere taal

• Geplaatst op 17 Juli 2022
• Door Kirstin Plante
• Geplaatst in docenten, leesonderwijs, Lezen
• 0

Het lezen van een boek in een andere taal voelt vaak een beetje ongemakkelijk. Een beetje tegennatuurlijk, als het ware. En dat is eigenlijk niet zo gek. Lezen in een taal die je nog niet beheerst, is op twee manieren tegengesteld aan wat we gewend zijn.

Ten eerste wordt de nieuwe taal heel anders aan je gepresenteerd dan je op school gewend bent. De taal is niet netjes georganiseerd in brokjes, lijstjes en overzichtjes, maar wordt als een doorlopende stroom aaneengeschakelde woorden over je uitgestort. Als je met een tekst- en werkboek nog een beetje het gevoel hebt dat je controle hebt over de stukjes nieuwe taal, is dat met een easy reader helemaal niet meer het geval. Dat kan een licht gevoel van paniek veroorzaken, dat ze vervolgens proberen te bezweren door van ieder woord dat ze tegenkomen, de betekenis op te zoeken, zodat ze letterlijk kunnen vertalen wat er staat. Zo verandert ‘een verhaal lezen’ in een opzoekoefening. Niet echt iets wat het leesplezier bevordert.

Ten tweede zijn we bij het lezen in een andere taal, ook als we lezen op ons niveau, toch stiekem altijd een beetje bezig met de taal zelf, in plaats van te focussen op het verhaal. Denk eens aan hoe je een boek, een e-mail of een textbericht leest in je moedertaal: tenzij er bizarre fouten instaan, ben je nooit, maar dan ook echt nooit, bezig met hoe iets geschreven is. Je leest puur en alleen om de inhoud tot je te nemen. De boodschap van de tekst in plaats van de vorm van de tekst. Om plezier te beleven aan het lezen van een verhaal, moet je echt met het verhaal bezig kunnen zijn, en niet meer met de code, de taal, de vorm. En om dit te bereiken, moeten we niet zozeer iets leren, als wel bepaalde dingen afleren. Afleren om te focussen op de taal, afleren om steeds maar woordjes op te zoeken (waarover meer in mijn volgende post) en afleren de taal te zien als een verzameling stukjes en brokjes.

Eén van de beste adviezen die ik dan ook kan geven als je vloeiend’ wilt leren lezen, is: “Lees geen enkel woord”. Huh? Maar we willen toch juist wél lezen? Ja, precies. We willen lezen. Lezen om de boodschap, de inhoud, het verhaal van een tekst te begrijpen. Lezen om kennis op te doen over een bepaald onderwerp, lezen om mee te leven met een personage, lezen om te weten hoe het verhaal afloopt: wordt de moord opgelost, vinden de geliefden elkaar, lukt het de hoofdpersoon om het kwaad te verslaan?

Om dit te bereiken in een vreemde taal, moeten we onszelf erin trainen de controle een beetje los te laten en te accepteren dat er woorden zullen zijn die je niet meteen begrijpt. En dat dat okee is. Dat een woord niet begrijpen niet betekent dat je de tekst niet kunt begrijpen.

Ervan uitgaande dat je boekjes leest die geschikt zijn voor jouw niveau, zul je de meeste woorden in de tekst kunnen begrijpen. Aangeraden wordt dat je 98% van de woorden moeten kennen als je de tekst individueel leest, of 95% als de tekst klassikaal of met andere ondersteuning wordt gelezen. De kunst is om te leren dat je niet moet stoppen bij die paar woorden die je nog niet kent. Door steeds woorden op te zoeken ga je namelijk langzamer lezen en raak je uit je concentratie. De onderbreking in de ‘flow’ van het lezen zorgt er bovendien voor dat je de tekst minder gemakkelijk zult begrijpen.

Tips:

1. Lees dóór. Stop niet meteen bij het eerste woord dat je niet direct begrijpt. Lees het hele hoofdstuk uit. Omdat je een boek hebt gekozen dat op jouw niveau is, kun je het verhaal prima begrijpen, maar er zullen ook woorden zijn die je niet begrijpt. Lees gewoon door.
   
   
2. Ga terug en lees het hoofdstuk nog een keer. Je zult zien dat een aantal van de woorden die je eerst niet begreep, nu wel begrijpelijk zijn, doordat je de context kent. Naarmate je het eerste hoofdstuk beter begrijpt, wordt het lezen van de volgende hoofdstukken gemakkelijker, maar voor ieder nieuw hoofdstuk geldt dat je er meer taal uit oppikt als je het een paar keer leest.
   
   
3. Opzoeken? “De regel van 5”: pas als je een woord 5 keer bent tegengekomen en nog steeds niet weet wat het betekent, zoek je het op. Waarom? Omdat je ervan uit kunt gaan dat een woord dat vaker voorkomt, ook belangrijker is. Een woord dat maar één keer voorkomt, zal ook niet heel frequent (en dus belangrijk) zijn in de taal en in het verhaal.

En tot slot misschien wel de belangrijkste tip: Als je steeds maar woorden tegenkomt die je niet begrijpt, leg het boek dan weg en pak een ander boek om te lezen!